Wat maakt werk waardevol? Die vraag is de afgelopen jaren op verschillende plekken onderzocht – en steeds vaker is het antwoord hetzelfde: niet alleen geld of zekerheid, maar betekenis, invloed en verbondenheid zijn bepalend voor hoe mensen hun werk beleven.
Uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA, CBS/TNO 2020) blijkt dat bevlogen medewerkers – mensen die zich energiek, toegewijd en betrokken voelen – niet alleen beter presteren, maar ook minder verzuimen, meer initiatief tonen en langer behouden blijven voor de organisatie. Promovendus D. Gielen (Erasmus Universiteit, 2022) toont bovendien aan dat bevlogenheid sterk samenhangt met innovatiekracht en betrokkenheid. Werk dat werkt, is werk waarin mensen ertoe doen en ruimte ervaren om dat op hun manier te doen.
Onlangs begeleidde wij een afdelingsleider van een team van zo’n dertig mensen. Een hecht team, ervaren, kundig, loyaal. Iedereen wist precies wat er moest gebeuren en hoe. De processen zaten in hun hoofd, het werk draaide als een geoliede machine. Het leek een geschenk: weinig gedoe, alles op orde, voorspelbaarheid. Totdat de wereld om hen heen veranderde.
Het team kreeg te maken met veranderende klantwensen, strengere regelgeving, technologische vernieuwing. Wat ze jarenlang deden, was niet langer toereikend. Ze moesten vernieuwen — anders zouden ze ingehaald worden. Maar in plaats van meebewegen, hield het team vast. Verandervoorstellen werden weggewuifd: 'Dat hebben we al eens geprobeerd' of 'dat werkt hier niet'. De afdelingsleider probeerde het team te overtuigen, hield presentaties, deelde cijfers, riep hen op om mee te denken. Maar de dynamiek veranderde niet. Ze bleven kijken naar hun leidinggevende: híj moest het regelen, híj moest het verkopen, híj moest het waarmaken. En zij bepaalden vervolgens of ze wel of niet meegingen. Het eigenaarschap lag nergens — behalve bij de afdelingsleider.
De afdelingsleider werd er moe van. En eerlijk: gefrustreerd. Niet omdat zijn team niet wilde — maar omdat hij zag dat het anders moest. Wat hij probeerde te veranderen, was niet alleen gedrag, maar de hele context waarin mensen werkten. Een context waarin jarenlange zekerheid had geleid tot gewoonte, en gewoonte tot afwachtendheid.
Pas toen we de aanpak radicaal wijzigden, kwam er beweging. We selecteerden acht mensen uit het team — van verschillende leeftijden, achtergronden en functies — en gaven hen een rol als ‘verandermotor’. We hielpen hen door een aantal handvatten aan te reiken en zij kregen ruimte en vertrouwen om met collega’s te praten, knelpunten te benoemen en samen oplossingen te bedenken en een veranderplan op te stellen en uit te voeren. Niet als ambassadeurs van het management, maar als mensen uit het team zelf die wisten wat er speelde. Langzaam maar zeker veranderde de toon. Het werd niet langer 'iets van bovenaf', maar iets van hunzelf. De energie keerde terug. Collega’s kwamen met ideeën, durfden kritisch te zijn, namen verantwoordelijkheid. Niet iedereen tegelijk, maar genoeg om het verschil te maken. Dat was het moment waarop duidelijk werd: werkplezier en vernieuwing ontstaan niet door plannen of presentaties, maar door ruimte. Door eigenaarschap.
Bij Zelv geloven we dat dit precies is waar verandering begint: bij mensen die zelf aan het roer staan. Daarom leiden wij interne changeleaders op – medewerkers die vanuit hun eigen rol verandering vormgeven, anderen meenemen en samen bouwen aan werk dat werkt. Geen opgelegd programma, maar een beweging van binnenuit.
Plan dan een vrijblijvende sparsessie of afspraak met ons. Doe het anders… Zelv.
